جشنواره سالانه ۱۵ روزه مذهبی چاوموس در دره کالاش، منطقه چترال ایالت خیبر پختونخوا با رقص و پایکوبی به پایان رسید. در این جشنواره مذهبی ۱۵ روزه که تحت نظارت اداره گردشگری برگزار شد، برای نخستین بار گردشگران و افراد غیربومی نیز اجازه بازدید یافتند. در این جشنواره آیین های مختلفی از جمله مسابقه بُزکشی انجام شد. در دره کالاش جشنواره چاوموس برای بدرقه سال گذشته و استقبال سال جدید برگزار می شود. در این مراسم پیوند ازدواج بسیاری از زوج ها بسته می شود و بسیاری هم پسند خود را اظهار می کنند. در آخرین روز، سپیده دم رسم مذهبی لواک بیاک انجام گرفت و پس از آن تلاش برای یافتن روباه در کوهپایه ها شروع شد که بخش جالب این جشنواره است. یافتن روباه یعنی سال نو خجسته است. در این جشنواره همچنین بزرگان قبیله داستان های شجاعت و دلاوری قبیله کالاش را برای نسل جوان بیان کردند.

دان، ۲/۱۰/۱۳۹۸

توضیح:

کالاش اقوامی هستند که در سه وادی دورافتاده منطقه چترال واقع در ایالت خیبرپختونخوا در امتداد مرز افغانستان زندگی می کنند. اقوام کالاش معتقدند که در قرن ۱۰ میلادی از طریق افغانستان وارد این منطقه شده اند. محققان می گویند قبیله کالاش  یکی از اقوام آریایی هستند و برخی دیگر بر این باورند که آنان بازماندگان لشکر اسکندر مقدونی پس از حمله او به این مناطق هستند. همچنین برخی از تجزیه و تحلیل ژنتیکی دنا حاکی از آن است که اصلیت این قوم به اوراسیای غربی بازمی گردد. کالاش ها در پاکستان نسبت به سایر اقوام به لحاظ فرهنگ و مذهب کاملاً متفاوت می باشند و هیچ شباهتی با اقوام دیگر پاکستان ندارند. هر چند پژوهشگران در حال تحقیق در خصوص فرهنگ و مذهب قبیله کالاش هستند، لیکن تاکنون کاملا مشخص نشده است که مذهب این قبیله چیست و تاریخ و خاستگاه این قبیله به کجا منتهی می شود. در هر حال قبیله کالاش باورهای مذهبی بسیار متفاوتی دارند که مشابه باورها و اسطوره های سنتی و باستان است که تاثیرات باورهای آریایی، یونانی و هندوستان باستان در آن دیده می شود و تا به حال کمتر دستخوش تغییر و نفوذ اقوام دیگر شده است. در گذشته به این منطقه کافرستان هم گفته می شد. در گذشته قوم کالاش بارها با تهدید مسلمانان تندرو مواجه بودند. به گونه ای که بسیاری از مردم کالاش مجبور به تغییر مذهب شدند. پس از آن با فشار نهادهای بین المللی، دولت پاکستان فعالیت گروه های تندرو و سفر مبلغان مذهبی را به این منطقه ممنوع ساخت تا مردم کالاش از امنیت برخوردار شده و بتوانند فرهنگ و سنت های خود را حفظ کنند. با این وجود فشارها بر مردم قبیله کالاش همچنان ادامه دارد. یکی از سنت های قبیله کالاش برگزاری جشن در فصل های مختلف سال است. در این جشن ها مردم این قوم به پایکوبی، رقص و میگساری می پردازند. کالاش ها تقویم خاصی ندارند، لیکن عموما سال آن ها در ماه مارس مصادف با بهار شروع می شود. آنها جشن های خود را مطابق رویدادهای طبیعی و فصل های سال برگزار می کنند. نوشیدن شراب، رقص و پایکوبی از جلوه های ویژه قوم کالاش در جشن های آن است. مهم ترین جشن های این قوم عبارتند از: جشن چاوموس یا چویموس، جشن جوشی، جشن فو یا فول و جشن اوتچال

جشن چاوموس یا چویموس:

جشن چاوموس در فصل زمستان برگزار می شود. در این ایام کالاش ها روز و شب به رقص و پایکوبی و نوشیدن شراب می پردازند. در این جشن پسرانی را که در سن هشت و نه سالگی بالغ شده اند، سه روز در معبد می گذرانند. آنها برای اولین بار بزی را می بینند که قربانی می شود و در آنجا برای اولین بار شراب می نوشند. برای انجام این عمل مردان جوان لباس های کهن بزرگان را می پوشند. این جشن همچنین نشانه ای از ایثار برای خدای بزرگ کالاش ها که به آن ماهاندیو گفته می شود، است.

جشن جوشی:

فلسفه اصلی این جشن تکریم چوپانان و چهارپایان پیش از حرکت به چمنزارها است. در دوران این جشن تمام خانه ها تزئین می شود. این تزئین و آرایش توسط دختران و زنان صورت می گیرد. در این جشن آنها الهه (خدای زن) را می پرستند، زیرا فکر می کنند که الهه از خانواده و کودکان آنان مراقبت می کند. از مشخصه های این جشن در روستای رمبهیر این است که رئیس قبیله همگان را گردهم آورده و به نام خدای خودشان بزی را قربانی می کنند. زنان هم در یک حلقه به رقص می پردازند. پس از آن مردها هم به آنان ملحق می شوند و با یکدیگر می رقصند.

جشن فو یا فول:

جشن فو در فصل پاییز برگزار می شود. لیکن تاریخ قطعی آن بستگی به برداشت محصولات کاشته شده در فصل تابستان دارد. این جشن اهمیت برداشت انگور و گردو را نشان می دهد. در این روزها مردم به زبان محلی می سرایند و به رقص و پایکوبی می پردازند.

جشن اوتچال:

اوتچال جشن تابستانی قوم کالاش است که در ماه اوت برگزار می شود. همانند جشن های دیگر این قوم در این ایام نیز مردم به رقص و سرور می پردازند. جشن اوتچال نیز اهمیت محصولات گندم و جو را نشان می دهد.

در پایان لازم به یادآوری است که با توجه به اینکه منابع معتبر و اطلاعات جامع و قطعی از فرهنگ و تاریخ این قوم در دسترس نیست، لذا ممکن است تفاوت هایی در نقل و تشریح آیین ها، فرهنگ و اصطلاحات آن دیده شود و حتی در برخی موارد توضیحی درباره آن نیز یافت نشود.